Elementy aparatury elektrycznej- przekaźniki elektryczne: niezbędne ogniwo nowoczesnych instalacji

Przekaźnik elektryczny to stosunkowo niewielkie urządzenie, którego zadaniem jest otwieranie i zamykanie obwodu elektrycznego. Do swojej pracy przekaźniki wykorzystują pole elektromagnetyczne, które wytwarza cewka elektryczna- jeden z kluczowych elementów przekaźnika elektromagnetycznego. Rodzaj przekaźnika dobieramy w zależności od funkcji, jaką ma pełnić. Mogą to być m.in. styczniki, przekaźniki fotoelektryczne, programatory czasowe, czujniki czy regulatory temperatury. Przekaźniki elektryczne stosuje się w przemyśle, budownictwie, a także w instalacjach smart home. Mogą również obsługiwać prądy o wysokim natężeniu, skutecznie i w pełni kontrolowanie załączając i rozłączając obwody elektryczne.

Przekaźniki elektryczne pełnią wiele zadań, m.in.:

• przełączanie obciążeń o dużej mocy,
  
  
• zwielokrotnianie sygnałów elektrycznych,
  
  
• separację obwodów wyjściowych w instalacjach elektrycznych.

Budowa przekaźników elektrycznych może być różna. Najprostsze modele posiadają elektromagnes oraz styki ruchome z blaszką, która pod wpływem pola elektromagnetycznego- generowanego przez cewkę elektryczną po przepływie prądu- ulega dociśnięciu, w wyniku czego zamyka obwód elektryczny. Dzięki zastosowaniu cewki zwojowej, generującej pole elektromagnetyczne, energia elektryczna zostaje przekształcona w mechaniczną, co umożliwia zwieranie lub rozwieranie styków przekaźnika.

Główne parametry techniczne przekaźników elektrycznych to:

• napięcie znamionowe,

• rezystancja cewki,

• moc znamionowa.

Napięcie znamionowe to maksymalne napięcie prądu elektrycznego, jakie może być podane na urządzenie elektryczne w sposób ciągły. Wartość ta jest zawsze podawana przez producenta i musi być uwzględniona przy projektowaniu oraz użytkowaniu instalacji elektrycznej.

Rezystancja to wielkość oporu przepływającego prądu w obwodzie elektrycznym, wyrażana w omach (Ω).

Pobór mocy określa zużycie prądu przez urządzenie elektryczne. Moc podaje się w watach (W).

Przekaźniki elektryczne mają zwykle małe rozmiary i obsługuje się je prądem o małym natężeniu. Aparaty te mogą jednak sterować urządzeniami o dużym obciążeniu, np. silnikami elektrycznymi lub grzałkami.

Przekaźniki posiadają parametry techniczne, które dostosowują je do tworzonego układu elektrycznego:

• Napięcie cewki przekaźnika decyduje o jego działaniu, wartości napięcia mogą wynosić: 3V, 5V, 12V lub 24V.

• Odporność cewki na zakłócenia elektromagnetyczne,

• Napięcie między stykami,

• Szybkość przełączania,

• Trwałość oraz odporność na uszkodzenia mechaniczne.

Przekaźniki elektromagnetyczne to jedne z najpopularniejszych przekaźników elektrycznych o prostej budowie. Składają się z cewki elektrycznej z wieloma zwojami, styków NO (normalnie otwartych) i NC (normalnie zamkniętych), popychacza oraz styku ruchomego. Przekaźniki elektromagnetyczne znajdują szerokie zastosowanie w automatyce przemysłowej- współpracują z zegarami sterującymi, wyłącznikami i przyciskami sterowniczymi. Ich zalety to możliwość przełączania obciążeń prądu przemiennego (AC) i stałego (DC), brak strat mocy oraz niski prąd upływu. Mogą obsługiwać kilka obwodów jednocześnie i są odporne na stany przejściowe.

Przekaźniki czasowe to urządzenia, które mierzą i regulują czas pracy. Pozwalają na opóźnione włączanie i wyłączanie urządzeń, odmierzanie cykli pracy oraz przerw. Mogą mieć funkcje jednofunkcyjne, dwufunkcyjne lub wielofunkcyjne. Przekaźniki czasowe są często wykorzystywane do sterowania wentylacją, oświetleniem czy ogrzewaniem. Montuje się je na szynach DIN, a czas opóźnienia można ustawić od kilku milisekund do nawet 10 dni.

Przekaźniki termiczne (przeciążeniowe) chronią silniki elektryczne przed przegrzaniem. Monitorują temperaturę uzwojeń silników, zapobiegają zanikowi faz oraz kontrolują ciągłość pracy silnika. Są montowane w obwodach roboczych i współpracują ze stycznikami. Głównym zadaniem przekaźników termicznych jest zabezpieczenie silnika przed uszkodzeniem przez wykrywanie przekroczenia dopuszczalnej temperatury uzwojenia. Dzięki nim wzrasta efektywność i trwałość silników elektrycznych.

Przekaźniki pomiarowe i monitorujące służą do kontroli napięcia oraz innych wielkości elektrycznych w trójfazowych układach automatyki przemysłowej. Monitorują warunki pracy sieci i urządzeń, wykrywają usterki, awarie fazowe, prądowe, napięciowe, termiczne i izolacyjne. Przekaźniki mogą być jednofunkcyjne lub wielofunkcyjne i dzielą się na typy takie jak nadprądowe, napięciowe, mocy czy kątowe. Znajdują zastosowanie w automatyce energetycznej, przemysłowej oraz w obiektach komercyjnych.

Przekaźniki priorytetowe stosuje się w układach elektrycznych, gdzie w obwodzie prądowym podłączone są co najmniej dwa odbiorniki dużej mocy. Kontrolują wartość prądu i współpracują z przekładnikami prądowymi. Zapobiegają jednoczesnemu uruchomieniu wielu urządzeń, co mogłoby spowodować przeciążenia i wyzwolenie zabezpieczeń. Sterują urządzeniami priorytetowymi i niepriorytetowymi, kontrolują napięcie zasilania oraz chronią instalację przed przeciążeniami. Montuje się je na szynach DIN, jednak nie zastępują wyłączników nadmiarowoprądowych.

Przekaźniki bezpieczeństwa wykrywają błędy w działaniu maszyn i instalacji, podnosząc poziom ochrony. Zapobiegają uszkodzeniom sprzętu oraz awariom. Monitorują funkcje bezpieczeństwa w przemyśle, budownictwie i produkcji. Ich zadaniem jest natychmiastowe odłączenie zasilania w sytuacjach zagrożenia, a także redukcja prędkości pracy maszyn. Mogą być jednofunkcyjne lub wielofunkcyjne- te drugie zastępują kilka jednofunkcyjnych i oszczędzają miejsce w panelach instalacyjnych, jednocześnie upraszczając montaż. Do głównych funkcji należą: awaryjne zatrzymywanie, ograniczanie dostępu do stref niebezpiecznych oraz kontrola prędkości ruchomych elementów.

Przekaźniki statyczne to ciche i wydajne urządzenia elektroniczne bez ruchomych części. Mogą być jedno- lub trójfazowe, sterowane prądem stałym lub przemiennym. Są odporne na wstrząsy, zapylenie oraz duże udary prądowe. Przekaźniki statyczne nie mają odbić i iskrzenia styków, dzięki czemu są trwałe i niezawodne. Stosuje się je w piecach elektrycznych i indukcyjnych, suszarkach, systemach lutowniczych, taśmach pakujących, kserokopiarkach, dmuchawach i wentylatorach przemysłowych. Podobne zastosowania mają przekaźniki bistabilne, monostabilne oraz priorytetowe.

Przekaźniki elektryczne pełnią kluczowe funkcje w systemach automatyki i instalacjach elektrycznych, wpływając na ich efektywność i bezpieczeństwo. Odpowiedni dobór przekaźnika warto powierzyć specjalistom. Są niezastąpione w przemyśle, budownictwie, motoryzacji oraz systemach smart home. Dzięki nim można precyzyjnie programować czas pracy urządzeń i zwiększyć niezawodność instalacji elektrycznych.

Zapraszamy do hurtowni elektrycznej Elprice.pl, gdzie znajdą Państwo szeroką gamę przekaźników do automatyki renomowanych firm, takich jak EATON, F&F, Relpol.