Elementy aparatury elektrycznej- wyłączniki nadprądowe: klucz do bezpieczeństwa elektrycznego i ochrony instalacji

Czym zatem są wyłączniki nadprądowe?

Wyłączniki nadprądowe to niezbędne elementy każdej instalacji elektrycznej. Bezpiecznik typu S ma za zadanie chronić instalację elektryczną przed przeciążeniami i zwarciami. Jego główną funkcją jest przerwanie ciągłości obwodu, gdy prąd płynący przewodem przekroczy bezpieczną wartość. Urządzenia te znane są także pod nazwami: eska, bezpiecznik, korek czy wyłącznik nadmiarowo-prądowy. Wyłączniki nadprądowe są nieodzownym elementem rozdzielnic i wyparły tradycyjne bezpieczniki topikowe. Stosowane są powszechnie w instalacjach elektrycznych domów, mieszkań, a także w przemyśle i warsztatach.

O przeciążeniu elektrycznym mówimy, gdy w danej części instalacji przepływa prąd przekraczający znamionową wartość dla danego elementu. Może to prowadzić do uszkodzenia instalacji i podłączonych urządzeń, a nawet wywołać pożar. Główną funkcją wyłączników nadprądowych jest przerwanie zasilania obwodu w przypadku przeciążenia. Najważniejszym aspektem przy wyborze wyłącznika jest dopasowanie jego parametrów do instalacji.

Podział wyłączników nadprądowych

1. Charakterystyka czasowo-prądowa
   Określa zdolność wyłącznika do szybkiego zadziałania przy przekroczeniu określonej wartości prądu. Wyróżniamy cztery grupy:
   
   • Wyłączniki nadprądowe typu A- działają natychmiastowo, zabezpieczają urządzenia wrażliwe na skoki napięcia.
   
   • Wyłączniki nadprądowe typu B- popularne w mieszkaniach, domach i lokalach usługowych, chronią obwody gniazdkowe, oświetleniowe oraz sprzęt RTV i AGD.
   
   • Wyłączniki nadprądowe typu C- przeznaczone do urządzeń o dużym prądzie rozruchowym, takich jak silniki, używane głównie w przemyśle.
   
   • Wyłączniki nadprądowe typu D- stosowane w przemyśle, zabezpieczają urządzenia o wysokim prądzie rozruchowym, np. generatory i turbiny.

Wyłączniki pracują przy napięciu do 440 V, prądzie znamionowym do 120 A oraz prądzie wyłączalnym do 25 kA. Najczęściej używane są typy A, B, C i D.

Wyłączniki selektywne, będące rodzajem wyłączników nadprądowych, zapewniają wysoką odporność zwarciową do 25 kA i selektywność działania. Umożliwiają szybkie reagowanie na zwarcia i przepięcia.

2. Rozmiar i liczba biegunów wyłączników
   Wyłączniki nadprądowe dzielimy także ze względu na liczbę biegunów:
   
   • Jednobiegunowe
   
   • Dwubiegunowe
   
   • Trójbiegunowe
   
   • Czterobiegunowe

Różnią się zastosowaniem: jednobiegunowe mają jeden klawisz i zabezpieczają obwody do 120 V, dwubiegunowe chronią urządzenia do 240 V, trójbiegunowe służą do instalacji trójfazowych, a czterobiegunowe obsługują napięcia od 230 do 400 V.

3. Prąd znamionowy wyłączników nadprądowych
   To wartość prądu, która może przepływać przez urządzenie podczas normalnej pracy. Wyłączniki oznaczone są symbolami literowo-cyfrowymi, np. 1 A, 2 A, 3 A, 4 A, 6 A, 8 A, 10 A, 16 A, 20 A, 25 A, 32 A, 40 A, 50 A, 63 A, 80 A, 100 A, 125 A.

Jak wybrać odpowiedni wyłącznik nadprądowy?

Wyłączniki nadprądowe muszą spełniać obowiązujące normy bezpieczeństwa, takie jak PN-HD 60364-4-43:2012. Urządzenia zabezpieczające należy dobierać tak, aby w trakcie przepływu prądów przekraczających długotrwałą obciążalność prądową przewodu, zadziałały natychmiastowo, zanim dojdzie do przegrzania przewodów. W instalacjach elektrycznych domów i mieszkań najczęściej stosuje się wyłączniki typu B. Dla obwodów oświetleniowych zaleca się zabezpieczenia 10A, a dla obwodów gniazdowych 16A. Obciążalność prądową przewodów można odczytać z tabel, które uwzględniają także sposób i miejsce ich prowadzenia. Na urządzeniach elektrycznych podana jest moc znamionowa, z której można wyliczyć prąd znamionowy. Te wartości podstawia się do wzorów, aby określić współczynnik krotności prądu, który powoduje zadziałanie wyłącznika.

Wyłączniki nadprądowe to kluczowy komponent każdej instalacji elektrycznej, zapewniający bezpieczeństwo i niezawodność. Właściwy dobór, prawidłowy montaż oraz regularna kontrola i konserwacja wyłączników nadprądowych gwarantują bezpieczne działanie instalacji elektrycznej oraz ochronę przed awariami i zagrożeniami. Hurtownia elektryczna elprice.pl zachęca do sprawdzenia oferty wyłączników nadprądowych dostępnej na sklepie.